Bóng đá là môn thể thao vua được yêu thích trên toàn thế giới. Trong đó, vị trí thủ môn đóng vai trò quan trọng không kém gì các cầu thủ trên sân. Để hiểu rõ hơn về luật chơi dành cho thủ môn, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về quy định mới nhất của FIFA về luật bóng đá thủ môn trong bóng đá 11 người, cũng như một số điểm khác biệt trong luật thủ môn sân 5 người. Ngoài ra, chúng ta cũng sẽ điểm qua top 5 thủ môn xuất sắc nhất mọi thời đại và 4 kỹ năng bắt bóng cơ bản mà mọi thủ môn cần phải nắm vững.
Quy định luật bóng đá dành cho thủ môn hiện nay
Luật bóng đá về thủ môn liên tục được cập nhật. Sau đây là những quy định mới nhất cho thủ môn trong bóng đá 11 người và 5 người.
Luật thủ môn trong bóng đá 11 người
Theo quy định mới nhất của FIFA, luật thủ môn trong bóng đá 11 người có một số điểm quan trọng như sau:
- Khu vực hoạt động: Thủ môn có quyền chạm bóng bằng tay trong phạm vi vòng cấm địa 16m50. Ngoài khu vực này, thủ môn được coi như một cầu thủ thông thường và không được phép chạm bóng bằng tay.
- Thời gian giữ bóng: Thủ môn chỉ được phép giữ bóng trong tay tối đa 6 giây. Nếu vượt quá thời gian này, đội đối phương sẽ được hưởng quả đá phạt gián tiếp.
- Đường biên ngang: Khi thủ môn thực hiện quả phát bóng từ đường biên ngang, bóng phải ra khỏi vòng cấm địa trước khi một cầu thủ khác chạm vào. Nếu không, quả phát bóng sẽ phải thực hiện lại.
- Đường biên dọc: Thủ môn được phép ném bóng bằng tay vượt qua đường giữa sân.
- Chuyền về cho thủ môn: Thủ môn không được phép chạm bóng bằng tay khi nhận đường chuyền có chủ ý từ đồng đội bằng chân. Tuy nhiên, thủ môn có thể bắt bóng nếu đồng đội dùng đầu, ngực hoặc đùi để chuyền về.
- Phạt đền: Trong tình huống phạt đền, thủ môn phải đứng trên đường khung thành, giữa hai cột dọc cho đến khi quả bóng được đá đi. Thủ môn được phép di chuyển dọc theo đường khung thành nhưng không được rời khỏi đường này trước khi bóng được đá.
- Thẻ phạt: Thủ môn cũng có thể nhận thẻ vàng hoặc thẻ đỏ như các cầu thủ khác nếu vi phạm luật.
- Thay người: Thủ môn có thể được thay thế bởi một cầu thủ dự bị hoặc một cầu thủ trên sân. Việc thay thủ môn phải được thông báo với trọng tài.
- Trang phục: Thủ môn phải mặc trang phục có màu sắc khác biệt rõ ràng so với các cầu thủ khác và trọng tài.
- Bảo vệ thủ môn: Luật quy định rằng các cầu thủ đối phương không được cản trở thủ môn thực hiện việc thả bóng xuống sân để đá phát bóng.
Luật thủ môn trên sân bóng 5 người
Luật thủ môn trong bóng đá 5 người có một số điểm khác biệt so với bóng đá 11 người:
- Khu vực hoạt động: Thủ môn chỉ được phép chạm bóng bằng tay trong phạm vi vòng cấm địa của mình (thường là hình bán nguyệt trước khung thành).
- Thời gian giữ bóng: Thủ môn chỉ được phép kiểm soát bóng (bằng chân hoặc tay) trong tối đa 4 giây trong phạm vi sân nhà.
- Phát bóng: Thủ môn không được ném hoặc đá bóng trực tiếp qua vạch giữa sân mà không chạm đất hoặc chạm vào một cầu thủ khác trước.
- Chuyền về: Thủ môn không được nhận đường chuyền về từ đồng đội bằng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể nếu đã từng chạm bóng trước đó. Tuy nhiên, nếu bóng đã chạm đối phương hoặc ra ngoài biên, thủ môn có thể nhận lại bóng từ đồng đội.
- Tấn công: Thủ môn có thể tham gia tấn công như một cầu thủ thông thường khi ra khỏi vòng cấm địa của mình.
- Thay người: Trong bóng đá 5 người, việc thay thủ môn có thể diễn ra liên tục và không cần thông báo với trọng tài.
- Phạt đền: Khi thực hiện quả phạt đền, thủ môn phải đứng trên đường khung thành và không được di chuyển về phía trước cho đến khi bóng được đá đi.
Top 5 thủ môn xuất sắc nhất thế giới mọi thời đại
Bóng đá đã chứng kiến nhiều thủ môn tài năng. Cùng điểm qua 5 cái tên được đánh giá xuất sắc nhất trong lịch sử môn thể thao này:
Lev Yashin
Lev Yashin, còn được biết đến với biệt danh “Con nhện đen”, là một trong những thủ môn vĩ đại nhất lịch sử bóng đá. Sinh năm 1929 tại Nga (khi đó là Liên Xô), Yashin đã có sự nghiệp rực rỡ kéo dài từ năm 1950 đến 1970.
Thành tích nổi bật:
- Là thủ môn duy nhất trong lịch sử giành Quả bóng vàng châu Âu (1963)
- Vô địch Olympic 1956 cùng đội tuyển Liên Xô
- Vô địch Euro 1960
- Được FIFA vinh danh là “Thủ môn xuất sắc nhất thế kỷ 20”
Yashin nổi tiếng với phản xạ nhanh nhẹn, khả năng chỉ huy hàng phòng ngự và lối chơi tiên phong. Ông là người đầu tiên sử dụng kỹ thuật ném bóng nhanh để khởi động tấn công và thường xuyên ra khỏi vòng cấm địa để hỗ trợ hàng thủ.
Gordon Banks
Gordon Banks là thủ môn huyền thoại của đội tuyển Anh, sinh năm 1937. Ông được coi là một trong những thủ môn xuất sắc nhất mọi thời đại và là thành viên quan trọng của đội tuyển Anh vô địch World Cup 1966.
Thành tích nổi bật:
- Vô địch World Cup 1966 cùng đội tuyển Anh
- 6 lần được bầu chọn là Thủ môn xuất sắc nhất năm của FIFA
- Thực hiện pha cứu thua được mệnh danh là “Pha cứu thua của thế kỷ” trước Pelé trong World Cup 1970
Banks nổi tiếng với phản xạ phi thường và khả năng đọc tình huống xuất sắc. Pha cứu thua trước Pelé trong trận đấu giữa Anh và Brazil tại World Cup 1970 đã đi vào lịch sử bóng đá thế giới và được coi là một trong những pha cứu thua đẹp nhất mọi thời đại.
Dino Zoff
Dino Zoff, sinh năm 1942 tại Italy, là một trong những thủ môn xuất sắc nhất lịch sử bóng đá Ý và thế giới. Ông có sự nghiệp kéo dài từ năm 1961 đến 1983, với đỉnh cao là chức vô địch World Cup 1982 cùng đội tuyển Ý.
Thành tích nổi bật:
- Vô địch World Cup 1982 ở tuổi 40, trở thành thủ môn lớn tuổi nhất giành chức vô địch World Cup
- Vô địch Euro 1968 cùng đội tuyển Ý
- Giữ kỷ lục 1142 phút không để thủng lưới trong các trận đấu quốc tế
- 6 lần vô địch Serie A cùng Juventus
Zoff nổi tiếng với sự điềm tĩnh, khả năng chỉ huy hàng phòng ngự và độ ổn định cao trong suốt sự nghiệp dài. Ông là hình mẫu cho nhiều thế hệ thủ môn Italy sau này.
Peter Schmeichel
Peter Schmeichel, sinh năm 1963 tại Đan Mạch, là một trong những thủ môn xuất sắc nhất lịch sử Premier League và bóng đá thế giới. Ông nổi tiếng với thời gian thi đấu cho Manchester United từ 1991 đến 1999.
Thành tích nổi bật:
- Vô địch Euro 1992 cùng đội tuyển Đan Mạch
- 5 lần vô địch Premier League cùng Manchester United
- Giành cú ăn ba lịch sử (Premier League, FA Cup, Champions League) cùng Manchester United năm 1999
- Được bầu chọn là “Thủ môn xuất sắc nhất thế giới” của IFFHS năm 1992 và 1993
Schmeichel nổi tiếng với thể hình to lớn, phản xạ nhanh nhẹn và khả năng chỉ huy hàng phòng ngự xuất sắc. Ông cũng là một trong những thủ môn đầu tiên thường xuyên tham gia tấn công, đặc biệt trong những phút cuối trận khi đội nhà cần gỡ hòa hoặc lật ngược tình thế.
Manuel Neuer
Manuel Neuer, sinh năm 1986 tại Đức, là một trong những thủ môn xuất sắc nhất của thế hệ hiện tại. Anh được coi là người tiên phong cho lối chơi “thủ môn kiểm soát” (sweeper-keeper) trong bóng đá hiện đại.
Thành tích nổi bất:
- Vô địch World Cup 2014 cùng đội tuyển Đức
- 9 lần vô địch Bundesliga cùng Bayern Munich (tính đến 2023)
- 2 lần giành Champions League (2013, 2020)
- Được bầu chọn là “Thủ môn xuất sắc nhất thế giới” của IFFHS 5 lần
Neuer nổi tiếng với khả năng chơi bóng bằng chân điêu luyện, phản xạ nhanh nhẹn và lối chơi táo bạo khi thường xuyên ra khỏi vòng cấm địa để hỗ trợ hàng thủ. Anh được coi là người đã cách mạng hóa vai trò của thủ môn trong bóng đá hiện đại.
4 kỹ năng bắt bóng cơ bản cho thủ môn sân 5 người
Để trở thành thủ môn giỏi trong bóng đá 5 người, cần nắm vững các kỹ năng cơ bản. Dưới đây là 4 kỹ thuật quan trọng mọi thủ môn cần rèn luyện.
Kỹ thuật bắt bóng bổng
Bắt bóng bổng là một trong những kỹ năng quan trọng nhất đối với thủ môn sân 5 người. Để thực hiện tốt kỹ thuật này, thủ môn cần chú ý những điểm sau:
- Định vị: Luôn giữ mắt theo dõi đường bóng và di chuyển để đặt cơ thể vào vị trí tốt nhất để đón bóng.
- Tư thế: Giữ hai chân rộng bằng vai, đầu gối hơi khuỵu, trọng tâm thấp để dễ dàng di chuyển.
- Bắt bóng: Khi bóng đến, dùng cả hai tay để bắt bóng. Các ngón tay tạo thành hình chữ W phía sau bóng, lòng bàn tay hướng về phía bóng.
- Hấp thụ lực: Khi tiếp xúc với bóng, kéo tay về phía cơ thể để giảm lực tác động của bóng.
- Bảo vệ bóng: Sau khi bắt được bóng, nhanh chóng kéo bóng vào ngực để bảo vệ, tránh bị đối phương cướp.
Kỹ thuật bắt bóng sệt
Bắt bóng sệt là kỹ năng không thể thiếu đối với thủ môn sân 5 người, đặc biệt khi đối mặt với những cú sút mạnh và thấp. Để thực hiện tốt kỹ thuật này, thủ môn cần:
- Tư thế chuẩn bị: Đứng với chân rộng bằng vai, đầu gối hơi khuỵu, trọng tâm thấp, sẵn sàng di chuyển.
- Đọc đường bóng: Tập trung quan sát hướng di chuyển của bóng để có thể phản ứng nhanh chóng.
- Di chuyển: Nhanh chóng di chuyển theo hướng bóng, sử dụng bước chéo hoặc bước ngang để giữ thăng bằng.
- Kỹ thuật bắt bóng:
- Đối với bóng sệt chậm: Khom người, hai tay mở rộng tạo thành hình phễu úp xuống, lòng bàn tay hướng về phía bóng.
- Đối với bóng sệt nhanh: Sử dụng kỹ thuật “lặn” về phía bóng, một chân quỳ xuống, tay gần mặt đất hơn đón bóng trước.
- Giữ bóng: Sau khi bắt được bóng, nhanh chóng kéo bóng vào ngực và đứng dậy, sẵn sàng cho pha phát bóng tiếp theo.
Bay người bắt bóng trên không
Kỹ năng bay người bắt bóng trên không là một trong những kỹ thuật ấn tượng và quan trọng của thủ môn sân 5 người. Để thực hiện tốt kỹ năng này, thủ môn cần chú ý:
- Đọc tình huống: Nhanh chóng đánh giá đường đi của bóng và quyết định thời điểm bay người.
- Tư thế chuẩn bị: Giữ trọng tâm thấp, sẵn sàng bật nhảy với đầu gối hơi khuỵu.
- Bật nhảy: Sử dụng sức mạnh của chân để bật nhảy theo hướng bóng. Đối với bóng ở góc cao, cần bật nhảy bằng chân gần cột dọc hơn.
- Bay người: Trong khi bay, duỗi cơ thể và vươn tay về phía bóng. Cố gắng giữ cơ thể thẳng và song song với mặt đất.
- Bắt bóng: Sử dụng kỹ thuật bắt bóng bằng hai tay, tạo hình chữ W phía sau bóng.
- Tiếp đất: Sau khi bắt bóng, chuẩn bị tiếp đất bằng cách xoay người để tiếp đất bằng hông hoặc lưng, giảm thiểu nguy cơ chấn thương.
Kỹ năng phát bóng và ném bóng lên
Trong bóng đá 5 người, khả năng phát bóng và ném bóng chính xác của thủ môn đóng vai trò quan trọng trong việc khởi động tấn công nhanh. Để thực hiện tốt kỹ năng này, thủ môn cần chú ý:
- Phát bóng bằng chân:
- Tư thế: Đặt bóng trên mặt đất, bước lùi vài bước để lấy đà.
- Kỹ thuật: Sử dụng kỹ thuật đá mu bàn chân hoặc lòng bàn chân tùy theo khoảng cách cần phát bóng.
- Độ chính xác: Tập trung vào việc đưa bóng đến đúng vị trí đồng đội, tránh phát bóng quá mạnh hoặc quá nhẹ.
- Ném bóng:
- Ném bóng thấp: Sử dụng kỹ thuật ném bóng bowling để đưa bóng nhanh và chính xác đến đồng đội ở khoảng cách gần.
- Ném bóng cao: Sử dụng kỹ thuật ném bóng bằng một tay trên vai, giống như ném bóng bầu dục, để đưa bóng đi xa và chính xác.
- Đọc tình huống: Nhanh chóng quan sát vị trí của đồng đội và đối thủ để đưa ra quyết định phát bóng hoặc ném bóng phù hợp.
- Tốc độ: Thực hiện nhanh chóng để tận dụng cơ hội tấn công khi đối phương chưa kịp trở về phòng ngự.
- Đa dạng hóa: Thay đổi cách phát bóng và ném bóng để không bị đối phương đọc vị dễ dàng.
Tổng kết
Để trở thành một thủ môn xuất sắc trong bóng đá 5 người, cần phải nắm vững và thực hành thường xuyên 4 kỹ năng cơ bản: bắt bóng bổng, bắt bóng sệt, bay người bắt bóng trên không, và phát bóng/ném bóng lên. Mỗi kỹ năng đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ khung thành và hỗ trợ đồng đội tấn công.
Ngoài ra, một thủ môn giỏi cần phải có khả năng đọc tình huống tốt, phản xạ nhanh, và tinh thần thi đấu cao. Việc hiểu rõ luật bóng đá, đặc biệt là những quy định dành riêng cho thủ môn, cũng rất quan trọng để tránh những sai lầm không đáng có trong trận đấu.
